Exxon, yüzyılın anlaşmasından çekiliyor

Amerikalı Exxon, Türkiye'nin de ortak olduğu Azeri-Çırağ-Güneşli sahasındaki hisselerini satma kararı aldı. Şirket, ABD'deki kaya gazı alanları ve Guyana'daki petrol rezervlerine odaklanacak. 

Amerikan enerji devi Exxon Mobil'in küresel operasyonlarına yönelmek için Azerbaycan'ın en büyük petrol sahası olan Azeri-Çırağ-Güneşli (ACG) sahasındaki hisselerini satmak istediği bildirildi.

Sektör ve bankacılık kaynaklarının verdiği bilgiye göre Exxon, Hazar Denizi kıyısındaki ACG sahasında sahip olduğu yüzde 6.8 hissesinin satışından 2 milyar dolara ulaşacak bir gelir bekliyor.

Konuya ilişkin Exxon Sözcüsü Julie King, "Piyasa söylentileri ve spekülasyonları hakkında açıklama yapmıyoruz" dedi.

Yüzyılın anlaşmasıydı

Satış, 25 yıllık bir işbirliğinin sonu demek olacak. Sovyetler Birliği'nin çökmesinden sonra Azerbaycan'ın petrol sanayisini geliştirmesine destek olan beş Amerikan şirketinden biri olan Exxon, Azerbaycan ile 1994 yılında anlaşma yapmıştı.

Anlaşma, ACG sahasının Avrupa'ya Rus petrolü ve gazından farklı bir seçenek sunması beklenen zengin rezervlerinden dolayı "yüzyılın anlaşması" olarak adlandırılmıştı.

Proje her ne kadar İngiliz petrol şirketi BP tarafından işletiliyorsa da, ABD hükümetinden önemli miktarda destek aldı. Anlaşmaya başlangıçta katılan diğer  Amerikan petrol şirketleri Amoco, Unocal, Pennzoil ve McDermott oldu.

Avrupa'nın Rus enerji kaynaklarına bağımlılığını azaltacağı beklentisi, ACG'de daha büyük rezervlerin gerçekleşmemesiyle zayıfladı. Amerikan şirketlerinin çoğu paylarını satarak projeden ayrılırken, ABD'nin Azerbaycan yönetimine desteği de azaldı.

Azerbaycan ise kendi enerji varlığını, kendi kurduğu  SOCAR şirketi eliyle yönetmeyi tercih etti.

Türkiye de ortaklar arasında

Exxon hissini satarak çıkarsa, devrede tek Amerikan şirketi olarak Chevron kalacak. Chevron, yüzde 9.57 hissesiyle BP (yüzde 30.4) ve Socar'dan (yüzde 25) sonra üçüncü büyük ortak.

ACG konsorsiyumunda daha küçük hisselere sahip olan Japon Impex, Noveçli Equinor, Türkiye'den TPAO, Japon Itochu ve Hindistan'dan ONGC Videsh de var.

Exxon son yıllarda  ABD'deki kaya gazı alanları ve Guyana'da bulduğu büyük petrol rezervlerine odaklanmış durumda.