ABD’den petrol için Çin’e yaptırım uyarısı, İran’a nükleer şartı

Joe Biden'ın seçilmesi sonrasında İran'dan gizli petrol ithalatını hızla artıran Çin'e ABD'den "yaptırımları uygulamaya devam edeceğiz" uyarısı geldi. Washington, Tahran'a ise yaptırımları kaldırmak için nükleer müzakerelerine dönüş şartını iletti.

ABD, son aylarda İran’dan petrol ithalatını artıran Çin’i, sevkiyatlarla ilgili yaptırım uygulayacağı konusunda uyardı ama nükleer anlaşmasına dönüş için müzakerelerin başlaması durumunda yaptırımları gevşetme sinyali verdi.

İngiliz Financial Times (FT) gazetesinin ABD'li üst düzey bir yetkiliye dayandırdığı habere göre, Joe Biden yönetimi, İran'dan petrol alımlarına ilişkin Donald Trump döneminde yürürlüğe giren yaptırım kararlarının uygulanmaya devam edeceğini Pekin'e bildirdi.

ABD'de Donald Trump yönetimi, 2019 yılında Çin'de devlete ait bir enerji şirketi ile bazı tanker şirketlerine İran petrolüne dönük yaptırımları deldikleri gerekçesiyle yaptırım kararı almıştı.

NÜKLEER MESAJI

FT, bazı gözlemcilerin, “Biden yönetimi Çin'in artan petrol ithalatına İran'ı nükleer müzakerelerine katılmak üzere cesaretlendirmek üzere ses çıkarmıyor olabilir mi” sorusunu sorduğunu ancak ABD'li yetkilinin, bu olasılığı reddettiğini, örtük bir yeşil ışık yakmayacaklarını söylediğini aktardı.

Öte yandan, söz konusu ABD'li yetkili, Washington ile Tahran arasında nükleer anlaşmaya geri dönüş için umut veren görüşmelerin başladığı durumda yaptırımlardan feragat olabileceğini de ekledi.

ABD'li yetkili, Tahran ile nükleer anlaşmaya dönüş konusunda karşılıklı mutabakata varmaları durumunda yaptırımları gevşetebileceklerini, nihai amaçlarının yaptırımları uygulamak değil İran'ın nükleer adımlarını geri çevirmek ve yaptırımları kaldırmak olduğunu söyledi.

GÜNDE 1 MİLYON VARİLE ÇIKMASI BEKLENİYOR

FT'ye konuşan İranlı bir petrokimya ürünleri satış işlemcisi, “Biden'ın seçilmesinden bu yana birçok yabancı şirket yaptırımlardan çekinmemeye başladığını ve yeni sipariş sinyalleri aldıklarını” söyledi.

FT, enerji araştırma şirketi Kpler’i verilerine göre, Çin’in şubatta İran’dan günde ortalama 478 bin varil petrol ithal ettiğini, bu rakamın martta günde ortalama 1 milyon varile yükselmesinin beklendiğini yazdı.

Kpler'e göre, İran petrolünü Çin'e son dönemde ağırlıklı olarak Umman petrolü gibi göstererek satıyor.

Çin, İran'dan petrolü, yaptırımların etrafından dolaşmak üzere, büyük oranda dolaylı ve gizli yoldan ihraç ediyor. Mevcut piyasa seviyelerinin altında fiyatlarla Çin'in İran petrolünü satın aldığı belirtiliyor.

REUTERS GEÇEN HAFTA ORTAYA ÇIKARDI

Reuters, ABD’de Kasım 2020’de başkanlık seçimini Joe Biden’ın kazanması sonrasında İran’ın Çin’e dolaylı yollardan yaptığı petrol ihracatının rekor seviyelere yükseldiği yazmıştı. 8 Mart 2021 tarihli haberde ayrıca, yaptırımların kalkacağı beklentisiyle Asya ülkeleri ile İran arasında görüşmelerin başladığı belirtilmişti.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Çinli mevkidaşlarıyla ilk görüşmelerini bugün ABD'nin Alaska eyaletinde yapacak.

Blinken, ABD Kongresinde yaptığı konuşmada, İran eski nükleer anlaşmanın şartlarına tamamen uyana kadar ya da tamamen uymak üzere müzakere edilmiş bir yola girene kadar, yaptırımları gevşetmeyeceklerini dile getirmişti.

TÜRKİYE DE İRAN’DAN PETROL İTHALATINI DURDURMUŞTU

ABD’de Donald Trump yönetimi, İran ile Barack Obama döneminde yapılan nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmiş ve 2018 yılında yürürlüğü koyduğu sert yaptırımlarla İran’ın petrol ihracatına ağır darbe indirmişti.

Nitekim, Türkiye de bu yaptırımlar nedeniyle Kasım 2018’den itibaren komşu İran’dan petrol ithalatını resmi olarak durdurmuştu.