2021'de Türkiye enerji piyasasının öne çıkan özellikleri

Güncelleme :23.12.2021

 Yeni Karadeniz gazı keşfi, gelişen yenilenebilir enerji piyasası ve yenilenen iklim çabaları 2021'deki birçok sıcak konudan bazılarıydı.

Karadeniz'deki hidrokarbon keşifleri, rekor düzeyde yenilenebilir kurulum ve üretim, Paris İklim Anlaşması'nın onaylanması ve küresel enerji krizinin ortasında hızlandırılan gaz arz güvenliği çabaları 2021'de Türkiye'nin enerji sektöründe en çok konuşulan haberler arasında yer aldı.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 4 Haziran'da açıklandığı üzere, bu yıl Türkiye'nin Karadeniz'deki başarılı hidrokarbon keşfini, 135 milyar metreküp (bcm) daha doğal gaz keşfiyle gösterdi.

Erdoğan, Karadeniz'in Zonguldak ili Filyos limanı ve doğalgaz işletme tesisinin temel atma töreninde yaptığı konuşmada, "Fatih sondaj gemimiz Sakarya Gaz Sahası'ndaki Amasra-1 kuyusunda 135 bcm'lik yeni bir doğalgaz keşfi yaptı" dedi.

Türkiye'nin ilk sondaj gemisi Fatih, yılın ilk yarısında Türkali-1 ve Türkali-2 kuyularında ve Amasra-1 kuyusunda sondaj çalışmalarını gerçekleştirmiş, ardından 28 Mayıs'ta Türkali-3 kuyusunda yeni operasyonlar, Türkali- 31 Temmuz'da 4 kuyusu ve 12 Eylül'de Turkali-5 kuyusu

Gemi, Türkiye'nin Zonguldak sahilinin yaklaşık 170 kilometre açığında bulunan Tuna-1 kuyusunda 405 milyar metreküp doğal gazla 2020 yılında ülkenin şimdiye kadarki en büyük gaz bulmasını ve dünyanın en büyük açık deniz gaz keşfini yaptı.

Bu keşifle birlikte, Türkiye'nin Karadeniz'deki doğal gaz kaynakları 540 bcm'ye ulaştı ve bu hacmin tamamen geri kazanılması halinde Türkiye'nin mevcut gaz talebinin yaklaşık 12 yıllık kısmını karşılayacağı tahmin ediliyor.

12 Şubat'ta hükümet kaynakları AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'nin 2023'ün ilk çeyreğinde Sakarya Gaz Sahasından gaz kullanmaya başlayacağını söyledi.

Enerji Bakanı Fatih Dönmez'e göre, ülke ayrıca 2022'nin başlarında Karadeniz'de yeni arama sondajlarına başlamayı planlıyor.

Türkiye Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Mustafa Yılmaz da 9 Haziran'da yaptığı açıklamada, Türkiye'nin piyasa değeri 100 milyar doları aşan 540 bcm'lik gaz keşfinin, Türkiye'nin gelecekteki gazında 'Karadeniz Gaz Sözleşmesi' adı altında ticarete açık olacağını da doğruladı. Bu yıl 1 Ekim'de İstanbul'da lansmanı yapılan market.

 Karadeniz gazı için altyapı çalışmaları başladı

Bu arada, 2022'de Sakarya gaz sahasında 169 kilometrelik denizaltı doğalgaz boru hattı inşa etmeyi planlayan Türkiye Petrolleri, 15 Ekim'de Sakarya gaz sahasının geliştirilmesi için Subsea 7 ve Schlumberger'den oluşan bir konsorsiyum ile 750 milyon doları aşan büyük bir sözleşme imzaladı. .

Mühendislik, tedarik, inşaat ve kurulum (EPCI) sözleşmesi, tamamlamalar, deniz altı üretim sistemleri (SPS), deniz altı göbekleri, yükselticiler ve akış hatları (SURF) ve erken üretim tesisi (EPF) dahil olmak üzere kara üretimine yönelik yeraltı çözümlerini kapsayacaktır.

16 Kasım'da, İtalyan çok uluslu petrol sahası hizmetleri şirketi Saipem, 600 milyon doların üzerinde bir değere sahip saha için nakliye ve kurulum faaliyetleri için iki yeni açık deniz sözleşmesi verdiğini açıkladı.

Dönmez, 22 Kasım'da sahadaki mühendislik çalışmalarının tamamlandığını ve ilk denizaltı borularının önümüzdeki baharda döşeneceğini doğruladı.

26 Kasım'da Türkiye Petrolleri (TP), küresel danışmanlık ve mühendislik şirketi Wood'u saha geliştirme projesi için entegre proje yönetim ortağı olarak atadı.

 Dördüncü sondaj gemisi gelecek yıl ilkbaharda filoya katılacak

17 Kasım'da ülke, filosuna Fatih, Yavuz ve Kanuni'den oluşan dördüncü bir sondaj gemisi ekledi. 238 metre uzunluğunda ve 42 metre genişliğindeki yeni gemi, 68.000 gros ton ağırlığında ve maksimum 12.200 metre sondaj derinliğine sahip.

Dönmez, Fatih sondaj gemisinin bir doğalgaz arama kuyusu daha açması planlanan 2022 yılının ilk çeyreğinde arama çalışmalarının hız kazanacağını söyledi. Zorlu deniz koşullarında ve hatta yüksek basınçlı rezervuarlarda bile görev yapabilen yeni sondaj gemisinin önümüzdeki baharda filoya katılacağını ve yaz aylarında faaliyetlerine başlayacağını 25 Kasım'da doğruladı.

1 Kasım'da, yıl boyunca 26 yeni kara araştırmasından ilave 60 milyon varil petrol eşdeğeri rezervin keşfedildiğinin duyurulmasıyla birlikte kara aramalarında da ilerleme kaydedilmiştir.

 Akdeniz'de devam eden diplomatik çabalar

Türkiye, Doğu Akdeniz'deki anlaşmazlıkları çözme çabalarına hız verdi. Türkiye ve Yunanistan, beş yıllık bir aradan sonra 24 Ocak'ta İstanbul'da yeni bir keşif müzakere turuna başlarken, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu 4 Mart'ta Türkiye'nin Mısır ile müzakerelerin ardından deniz yetkileri konusunda bir anlaşma imzalayabileceğinin sinyalini verdi.

Çavuşoğlu, "Doğu Akdeniz'de en uzun kara ve deniz sınırına sahip iki ülke olarak, Mısır'la da deniz yetkilerini müzakere ederek bir anlaşma imzalayabiliriz" dedi. Yunanistan ile Türkiye'nin kıta sahanlığının güney sınırlarına saygı gösteren Doğu Akdeniz'deki sınırlar konusunda anlaşma.

5 Mayıs'ta Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal başkanlığındaki bir Türk heyeti Mısır'ın daveti üzerine Kahire'yi ziyaret etti. Ziyaretin sonunda iki ülke, ikili görüşmelerin keşif turunu 'açık ve derinlemesine' olarak nitelendiren ortak bir bildiri yayınladı. Türkiye ve Mısır, 8 Eylül'de ikinci tur istişareleri müzakerelere devam etme konusunda anlaşarak sonlandırdı.

İsrail'in o zamanki Enerji Bakanı Yuval Steinitz 10 Mart'ta Tel Aviv'in Türkiye ile Doğu Akdeniz'de doğalgaz konusunda işbirliğine hazır olduğunu söyledi. Bu, 12 Mart'ta hükümetinin Doğu Akdeniz'deki doğal gaz konusunda Türkiye de dahil olmak üzere birçok ülke ile temas halinde olduğunu söyleyen İsrail'in o zamanki Başbakanı Benjamin Netanyahu tarafından tekrarlandı.

Netanyahu'nun Türkiye ile görüşmelere ilişkin sözleri kamuoyuna duyurulan ilk sözler olurken, eski İsrail Başbakanı İsrail'in ayrıca Mısır, Yunanistan ve Kıbrıs Rum Yönetimi ile Avrupa'ya gaz ihracatı konusunu ele almak için görüşmelerde bulunduğunu doğruladı.

8 Mart'ta İsrail, Yunanistan ve Kıbrıs Rum Yönetimi, üç ülkenin elektrik şebekelerini deniz altı kablosuyla birbirine bağlayan EuroAsia Interconnector konusunda bir mutabakat zaptı imzaladı. Türkiye, 16 Mart'ta AB destekli projeye ilişkin istişare eksikliği konusundaki güçlü çekincelerini dile getirdi. Türkiye, Yunanistan ve İsrail büyükelçiliklerinin yanı sıra Avrupa Birliği delegasyonuna diplomatik bir nota göndererek, daha fazla adım atılmadan önce Türk hükümetiyle istişare edilmesini tavsiye etti. alınmış.

En son 29 Kasım'da Erdoğan, İsrail ve Mısır büyükelçilerinin atamalarının, Türkiye her ülke için bir ilişkiler rotasına karar verdiğinde planlanacağını söyledi.

Bu arada Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), KKTC'nin enerji ihtiyacını karşılamak için 29 Nisan'da iki işbirliği protokolü imzaladı.

 Yenilenebilir enerji çığır açıyor

Bu yıl ayrıca 26 Nisan'da YEKA GES-3 olarak bilinen mini güneş Yenilenebilir Enerji Kaynak Bölgesi (YEKA) ihaleleri yoluyla ülkenin enerji karışımına mümkün olduğunca fazla yenilenebilir enerjinin eklenmesine tanık oldu.

26 Mayıs'ta Dönmez, her biri 2.000 megawatt (MW) kapasiteli dört YEKA güneş ve rüzgar ihalesini yönetme planını da duyurdu.

Londra merkezli düşünce kuruluşu Ember tarafından 29 Mart'ta yayınlanan Global Electricity Review 2021 raporu, Türkiye'nin 2020'de rüzgar ve güneşten elektrik üretiminde dünya ortalamasını geride bıraktığını ortaya koydu. Türkiye, 2020'de elektriğinin %12'sini rüzgar ve güneşten üretti. dünya ortalaması %9,4. Tüm yenilenebilir kaynakların ülkenin toplam elektrik üretimi içindeki payı %43, kömür ve gaz sırasıyla %34 ve %23 olarak gerçekleşti.

21 Haziran'da Yenilenebilir Enerji Menşe Garantisi (YEK-G) Sistemi ve Türkiye'nin Enerji Borsası İstanbul (EXİST) kapsamında elektrik üreticilerinin yenilenebilir kaynakların kaynağını kanıtlayabilmelerini sağlayacak Organize YEK-G Piyasası sözleşmeler için başlatıldı.

Türkiye Elektrik İletim Şirketi'nin 16 Eylül tarihli verilerine göre, Türkiye'deki temiz enerji yatırımları da Türkiye'nin toplam kurulu elektrik kapasitesinin %53'ünden fazlasını oluşturan yenilenebilir enerji ile 66 milyar dolara ulaştı.

  Avrupa'nın en büyük beşinci rüzgar enerjisi yatırımcısı

WindEurope'un 13 Nisan'da yayınladığı raporda Türkiye, 1,6 milyar Euro ile 2020'de Avrupa'nın en büyük beşinci rüzgar enerjisi yatırımcısı oldu. Ocak-Nisan döneminde Türkiye'nin 1.268 MW'lık ek elektrik kapasitesinin yarısından fazlasını, yani %51,5'ini rüzgar santralleri oluşturdu.

Türkiye'nin kurulu rüzgar enerjisi kapasitesi Ağustos sonunda 10.000 MW barajını aşarak 10.010 MW'a ulaştı. 28 Kasım'da %22,6 pay ile ülke tarihinde ilk kez en büyük elektrik üretim kaynağı oldu. Rüzgar santralleri, toplam 791.794 MWh günlük elektrik üretiminin 178.964 megavatsaatini (MWh) üretti.

Ülkenin rüzgardan elektrik üretimi 11 Aralık'ta tüm zamanların rekorunu kırarak toplam gücün %20.01'ini üretirken, rüzgar enerjisi 187.598 MWh elektrik üretti.

 Paris İklim Anlaşmasının Onaylanması

6 Ekim'de TBMM, küresel sıcaklık artışını 1,5 derece ile sınırlamayı amaçlayan Paris İklim Anlaşması'nı onayladı.

Anlaşma 10 Kasım'da Türkiye'de yürürlüğe girdi. Bu çerçevede, Türkiye Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkılarını (NDC'ler) güncelleyecek - her ülkenin her beş yılda bir ulusal emisyonları azaltmak ve iklimin etkilerine uyum sağlamak için gösterdiği çabalar değişiklik.

17 Eylül'de, Avrupa Komisyonu'nun Avrupa Yeşil Anlaşması'ndan sorumlu başkan yardımcısı ve Türkiye çevre ve kentleşme bakanı, iklim değişikliği konusunda ilk AB-Türkiye üst düzey diyaloğunu gerçekleştirdi. Yetkililer, iklim değişikliğinin yıkıcı etkileriyle mücadele etmek ve 2050 yılına kadar emisyonları önemli ölçüde azaltmak için gerekli adımları tartıştı.

Ülkenin meteoroloji departmanının 18 Haziran'da yaptığı açıklamaya göre bu yıl mayıs, Türkiye'de son 51 yılın en sıcak yılı olarak işaretlendi. Türkiye Cumhuriyeti'nden alınan verilere göre, Türkiye'de Mayıs ayı ortalama sıcaklığı 2,6 santigrat derece (4,7 Fahrenhayt Fahrenheit) arttı. Meteoroloji Servisi.

 Tedarik güvenliğini artıran ilk devlete ait FSRU

Küresel enerji krizi sırasında COVID-19 kısıtlamalarının hafifletilmesi ve enerji talebinin hızlanmasıyla birlikte Türkiye, ülkenin artan enerji ihtiyacını karşılamak için yeni yatırımlar ve sözleşmeler çekmek için daha fazla çaba sarf etti.

Türkiye'nin günlük doğalgaz tüketimi 19 Ocak'ta 280 milyon metreküp ile rekor seviyeye ulaştı. Evlerde gaz tüketiminin arttığı COVID-19 pandemisi sırasında soğuk hava koşulları ve sokağa çıkma kısıtlamaları nedeniyle ülkenin gaz tüketimi arttı.

22 Nisan'da Türkiye'nin ilk yüzen LNG depolama ve gazlaştırma gemisi (FSRU) Ertuğrul Gazi, Türkiye'ye gelerek sertifikasyonunun ardından en güneydeki Hatay ilindeki Dörtyol limanına demir attı.

Dönmez, 'Test sonrası hizmete girecek gemimiz, ülkemizin doğalgaz arz güvenliğine katkı sağlayacak' dedi. FSRU'nun açılış töreni 25 Haziran'da yapıldı.

Türkiye'nin en çevreci kamu kuruluşu olmayı hedefleyen BOTAŞ ile Arkas Holding iştiraki Arkas Petrol ile 8 Eylül'de açık deniz gemilerinde ihrakiye olarak LNG işbirliğine yönelik gizlilik anlaşması imzalandı. kurulan deniz taşımacılığı şirketi ve Japonya'nın en büyük holdinglerinden biri olan Sumitomo Corporation.

1 Ekim'de Türkiye, ülkenin enerji borsası EPİAŞ altında Doğal Gaz Vadeli İşlem Piyasası'nı (NFM) başlattı. Enerji Bakanı Dönmez, açılış töreninde bir video mesajıyla gaz vadeli işlem piyasasının Türkiye'yi bölgesel bir merkez olma hedefine bir adım daha yaklaştıracağını söyledi.

15 Ekim'de Azerbaycan ile Türkiye arasında 2024 yılı sonuna kadar sürecek 11 milyar metreküplük ek bir doğal gaz ticaret anlaşması imzalandı.

Türkiye ve Nijerya da 20 Ekim'de enerji, hidrokarbon ve madencilik alanlarında üç mutabakat zaptı imzaladı.

 Güç Vadeli İşlemleri Piyasası başlatıldı

Türkiye Elektrik Vadeli İşlemler Piyasası, EPİAŞ tarafından işletilen gün öncesi ve gün içi piyasalarında halihazırda spot elektrik piyasasında işlem yapan piyasa katılımcılarına piyasa istikrarı ve şeffaflık sağlamak amacıyla İstanbul Enerji Borsası (EXİST) bünyesinde 1 Haziran'da hizmete açıldı.

3 Temmuz'da Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) özelleştirme kapsamına alındı. Resmi Gazete'de yayınlanan bir cumhurbaşkanlığı kararında, TC Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile işbirliği içinde özelleştirmeye yönelik hazırlık tedbirlerinin alınacağı teyit edildi.

Türkiye'nin günlük elektrik tüketimi 28 Temmuz'da 1.066.604 MWh ile rekor seviyeye ulaştı.

 Akkuyu NGS'nin üçüncü ünitesinin temeli atıldı

11 Şubat'ta Rus enerji şirketi Inter RAO, Türkiye'nin ilk nükleer santrali Akkuyu'nun proje şirketi olan Akkuyu Nuclear JSC'nin yüzde 0,82'lik hissesinin dördüncü çeyrekte yaklaşık 1 milyar rubleye, kimliği belirsiz bir hissedarına satıldığını duyurdu. açıklanmadı. Inter RAO, Rusatom Energy International JSC, Atomstroyexport CJSC, Rosenergoatom JSC, AtomTechEnergo JSC ve Atomenergoremont JSC ile birlikte Akkuyu Nuclear JSC'de pay sahibi olan altı Rus şirketinden sadece biridir.

Akkuyu NGS'nin üçüncü ünitesinin temeli, 10 Mart'ta Erdoğan ve Putin'in video konferans yöntemiyle katıldığı temel atma töreniyle atıldı.

Türk cumhurbaşkanı 18 Eylül'de Akkuyu nükleer santralinin ilk ünitesinin Mayıs 2023'e kadar tamamlanacağını açıkladı. Ayrıca 30 Eylül'de Rusya ve Türkiye'nin iki nükleer santralin daha inşası üzerinde çalışma konusunda anlaştıklarını söyledi.

Rusya'nın en büyük kredi kuruluşu Sberbank, 17 Kasım'da Akkuyu NGS'nin inşası için 800 milyon dolarlık kredi sağlayacağını duyurdu. Yedi yıl vadeli kredi proje şirketi Akkuyu Nuclear JSC'ye sağlanacak.

 Maden ihracatı %48 arttı

Türkiye'nin bor ihracatı, Çin'in 5,8 milyon tona ulaşan ihracatla önemli bir ihracat pazarı haline gelmesiyle yıl içinde genişledi. 29 Ocak'ta Türkiye, Çin'e üçüncü bir bor ihracat treni gönderdi.

Dönmez, 7 Ocak'ta yaptığı açıklamada, ülkedeki altın üretiminin 42 tonla Cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyesine ulaştığını ve ekonomiye 2,4 milyar dolar katkıda bulunduğunu doğruladı. Bu rekor, 2019'daki 38 tonluk bir önceki en yüksek üretimin yerini alıyor.

Ayrıca 3 Şubat'ta ülkenin kuzeybatısındaki Bilecik ilinde 1,92 milyon ons altın rezervinin keşfedildiğini duyurdu.

16 Kasım'da Dönmez'e göre Türkiye'nin maden ihracatı 2021 yılının Ocak-Eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre %48 artarak 4,38 milyar dolara ulaştı. Endonezya, Özbekistan, Hong Kong, Arnavutluk ve Sırbistan ile Türkiye'nin ihracat pazarları listesine yeni eklendi.