‘Petrol yok’ diye kapatılan kuyular tekrar açılacak

 Yerli ve yabancı şirketlerin elinde toplam 370 tane ruhsat var. Ancak bu 370 ruhsatın sadece 5’te birinde sondaj yapılmış.

Türkiye’deki mevcut petrol sahalarının sadece yüzde 20’sinin işletildiğini açıklayan Bakan Yıldız, “Ruhsat alınmış ancak işletmeye açılmamış kuyuları devreye alıyoruz. Petrolde çantacılık dönemi artık sona erdi” dedi.

Türkiye’de çok konuşulan, çok tartışılan “Petrol var mı, yok mu?” sorusu uzun yıllardır zihinleri kurcalıyor. Son yıllarda daha yüksek sesle gündeme getirilen bu soruyu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’a sorduk. Yıldız, ‘Evet Türkiye’de petrol ve doğalgaz var” dedi ancak hemen ardından ekledi: “Şu anda günlük petrol ihtiyacımızın yüzde 8’ini, doğalgazın da yüzde 3’ünü kendi sınırlarımız içindeki üretimden karşılıyoruz. Ancak bunun daha da artırılması için çaba ve çalışmalarımız büyük bir hızla devam ediyor”

Türkiye’de günde 2.3 milyon varil petrol üretiliyor. Bakan Yıldız’ın da ifade ettiği gibi bu rakam Türkiye’nin günlük tüketiminin yüzde 8’ini karşılamaya ancak yetiyor. Günlük üretimin yüzde 70’ini kamu şirketi TPAO gerçekleştirirken, kalan bölümünü büyük bir bölümü yabancılardan oluşan özel sektör gerçekleştiriyor. Anadolu’da 1950-70 arasında çok sayıda petrol kuyusu açıldığı, buralarda petrol de bulunduğu ancak daha sonra bu kuyuların betonla kapatıldığı da herkesin malumu.

Bakan Yıldız’ın açıklamalarına göre, yerli ve yabancı şirketlerin elinde toplam 370 tane ruhsat var. Ancak bu 370 ruhsatın sadece 5’te birinde sondaj yapılmış. Enerji Bakanı Yıldız, “Petrol işi bir sabır işi. Madencilik sektöründe arama ruhsatları ile işletme ruhsatları ilk kez son birkaç yıldır başa başnoktasına geldi. Benzer bir tablonun petrol ve doğalgaz aramalarında da olmasını arzu ediyoruz. Petrol fiyatlarındaki artış ve Yeni Petrol Kanunu sonrasında işletme konusunda çok önemli gelişmeler yaşandığına şahit oluyoruz ” bilgisini veriyor.

Türkiye’ye yönelik ‘uluslararası bir komplo’ olarak yorumlanan ‘betonlama’ olayının perde arkasını Bakan Yıldız şu sözlerle açıklıyor: “Petrol üzerine çok fazla spekülasyon yapılan bir konu. Bir bölgede petrol veya doğalgaz bulan bir şirket gidip oradaki kuyuyu kapatmaz. Ancak sizin orada açtığınız kuyudan çıkardığınız petrolün maliyeti piyasada satılan petrolden daha yüksekse yani operasyon sizin açınızdan ekonomik değilse, o zaman kapatırsınız. 30 dolara petrol çıkarıp 17-18 dolara satmak özel sektöre cazip gelmez. O zaman şirketlerde ‘ben bunu daha sonra çıkarayım’ der. Bizim de kamu olarak bu şekilde kapatıp daha sonradan açtığımız kuyular oldu. Bir de ‘kuyular betonla kapatıldı’ deniliyor. Evet, kuyular betonla kapatılır. Bunu orayı tahkim etmek için yaparsınız, işin gereği budur.”

Özel sektör 3.3 milyar

Petrol fiyatlarının hızla yükseldiği son 10 yılda arama konusunda önemli gelişmeler yaşandı. 1274 yeni arama ve üretim kuyusu açıldı. Bakan Yıldız, hampetrol fiyatlarının tırmanışa geçtiği 2006’dan itibaren arama ve üretim kuyusu sayısında adeta bir patlama yaşandığına dikkat çekerek, “2008-2012 yılları arasında açılan kuyu sayısı 796. Yani kuyuların yüzde 63’ü petrol fiyatları 100 doları geçtikten sonra açıldı” bilgisini veriyor.

Petrol İşleri Genel Müdürlüğü verilerine göre son 10 yılda arama ve üretim faaliyetleri için kamu ve özel sektör toplam 6.5 milyar dolar harcadı. Bu tutarın 3.3 milyar dolarlık bölümünün özel sektör tarafından karşılandığını anlatan Bakan Yıldız, “Hedefimiz hem üretim hem de yatırım tutarını çok daha üst seviyelere çıkarmak” diye konuştu.

Yeni Petrol Kanunu sonrasında yatırımcı ilgisinin daha arttığını ifade eden Enerji Bakanı Taner Yıldız, “Yaptığımız düzenlemelerden tek rahatsız olan kesim çantacılar oldu. Bunlar, kendileri hiçbir çaba harcamadan, başkalarının emeği üzerinden, onların arşivlerindeki bilgilerle ruhsatlar alıp ruhsat ticareti yapan kişilerdi. Bu ruhsatları başka şirketlere pazarlıyorlardı. Bu süreç de Türkiye’nin zararına oluyordu” dedi ve ekledi: “ Rezerv potansiyeli olan bölgeler çantacıların elinde yıllarca hiçbir yatırım yapılmadan duruyordu. Artık yatırımcılar artık ruhsat başvurusu sırasında bize bir iş ve yatırım programıyla gelecek ve yatımlarının parasal karşılığının yüzde 2’sini teminat olarak yatıracaklar. Bu şartlara uymayan, 2 yıl üst üste iş ve yatırım programına uymayan şirketlerin ruhsatları elinden alınarak yatırdıkları teminatlar Hazine’ye irad kaydedilecek”

Kapalı kuyular kayagazı için açılıyor

Bakan Yıldız, son yıllarda çok bahsedilen kayagazı arama çalışmalarında da önemli bir mesafe kat ettiklerini anlattı. Yıldız, “Trakya, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde ciddi rezervler olduğuna inanıyoruz. Trakya bölgesinde hidrolik çatlatma yaparak üretim yapılması için çalışmalara başlayacağız. Bugün 60 milyar dolarlık ithalatın 35 milyar dolarını enerji ve doğalgaz tüketiminden kaynaklanıyor. Bu yüzden var olan kaynakları çıkarmak için elimizden geleni yapıyoruz. 5 adeta dikey ve 5 adet de dikey kuyu açılacak” dedi.

Tanap’tan 4 milyar $ gelecek

Hazar doğalgazını Avrupa içlerine taşıyacak olan Trans- Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi (TANAP) geri sayım sürüyor. “TANAP’ta 2014’ün ikinci yarısında temel atmayı düşünüyoruz. 2018’de de devreye alınacak” diyen Yıldız, sözlerini şöyle sürdürdü: “Toplam 1800 kilometre uzunluğundaki bu hattın yapımında 1.8 milyon ton çelik boru harcanacak. 2014’te ana hat boru siparişleri alınacak. Boru hattı müteahhitlerinde de yeterlilikler değerlendirmeye başlandı. Ana müteahhitlik hizmetleri dışında yan sanayiyi de ciddi katkı sağlayacak. Ayrıca 19 şehrin gelişimini hızlandıracak.” 8 milyar dolara mal olması beklenen boru hattının iş olanakları, istihdam, ticaret ve lojistik faaliyetlerle Türk ekonomisine 4 milyar dolar katkı sağlayacağını anlatan Bakan Yıldız, “Jeo-politik katkılarını saymaya bile gerek” dedi.

Irak petrolü için hazırız

Bakan Yıldız, Irak’ın kuzeyinde üretilen hampetrolün uluslararası piyasalara taşınması noktasında Türkiye’nin duruşunun son derece net olduğunu ifade etti. Yıldız, “Irak’ın uluslararası piyasalarda pazarlanabilecek ne kadar petrolü varsa biz almaya hazırız. Biliyorsunuz, Kerkük- Yumurtalık Petrol Boru Hattı halen üçte bir kapasite ile çalışıyor. Bu durum Irak’ın da aleyhine. Çünkü petrol gelirleri olumsuz yönde etkileniyor. Irak’ın kuzeyi veya merkezinden gelen her türlü petrolü ulaştırabilecek konumdayız.” dedi.

3 yeni nükleer üniversite geliyor

Petrol, doğalgaz ve kayagazı alanındaki çalışmalar sürerken, nükleer alanında da önemli gelişmeler yaşanıyor. Enerji Bakanı Taner Yıldız, Akkuyu nükleer santrallinde görev alacak mühendislerin 5 yıllık eğitimlerinin 3 yılını Türkiye’de yapacaklarını açıkladı. Yıldız, “Bu alanda tecrübe sahibi olan Hacettepe ve İstanbul Teknik Üniversitesi’nin yanı sıra Atatürk Üniversitesi, Erciyes Üniversitesi ve Akdeniz Üniversitesi gibi kurumlarımızı da sürece dahil etmek istiyoruz” dedi. Bahsi geçen üniversitelerde mühendislik fakültesi içine ‘nükleer mühendislik’ bölümü eklenecek. Bakan Yıldız, son 2 yılda Rusya’ya eğitim almak üzere 112 öğrenci gönderildiğini, bu yılki eğitim dönemi için 5 bin 400 aşvuru arasında seçilen 78 öğrenciyle sayının 190’a çıktığını açıkladı. 2019 yılına kadar toplam 600 öğrencinin Rusya’da eğitim alacağını da kaydeden Yıldız, 2018-2022 döneminde açılacak 4 ünitede her yıl eğitimini tamamlayıp Türkiye’ye dönen mühendislerin görevlendirileceğini söyledi.