Gazprom, Trans-Adriyatik Boru Hattı’nı kullanabilir

 Avrupa Komisyonu’ndan bir yetkili, ‘Türk Akımı’ boru hattının inşa edilmesi ve doğalgazın Yunanistan’a getirilmesi halinde, Gazprom’un doğalgaz sevkiyatı için Trans-Adriyatik Boru Hattı’nı (TAP) kullanabileceğini söyledi.

Avrupa Komisyonu’nun Enerji Genel Direktörlüğü’nde danışman Brendan Devlin, Güneydoğu Avrupa’da Güney Gaz Koridoru dışında büyük bir boru hattının inşa edilme ihtimalinin düşük olduğunu, çünkü bu bölgedeki ‘pazarın çok küçük olduğunu’ söyledi. Devlin, Martens Avrupa Çalışmaları Merkezi tarafından düzenlenen, ‘Güney Akım sonrası’ konulu bir konferansta konuştu.

Güney Gaz Koridoru, aralarında Azeri gazını AB’ye taşıyacak olan TAP’ın da bulunduğu üç boru hattını ifade ediyor. Güney Kafkas Boru Hattı Uzantısı Şah Deniz’den itibaren Azerbaycan ve Gürcistan’dan, TANAP boru hattı ise Türkiye’den geçecek ve TAP da Yunanistan’dan Arnavutluk’a ve Adriyatik üzerinden İtalya’ya uzanacak. Güney Gaz Koridoru’ndan doğalgaz sevkiyatının 2019-2020’de başlaması bekleniyor. Bir kolun da Azeri gazını Yunanistan’dan Bulgaristan’a ve oradan daha da kuzeye taşıması bekleniyor.

Rusya, Ukrayna’yı by-pass ederek Avrupa’ya Bulgaristan üzerinden doğalgaz tedarik edecek Güney Akım boru hattı projesini iptal etmişti. Rusya bunun yerine, doğalgazı Türkiye’ye, oradan da Yunanistan sınırı yakınındaki bir merkeze getirecek ‘Türk Akımı’nı inşa etmeyi planlıyor.

Rusya’nın AB nezdindeki Büyükelçisi Vladimir Çizhov’un anlattığına göre Rusya, taktik değiştirdi ve AB ülkelerinde boru hattı inşa etmek yerine doğalgazı AB sınırlarına kadar getirmeyi ve müşterilerin de doğalgazı buradan almasını planlıyor.

Avrupa Politika Merkezi’nin (EPC) düzenlediği bir etkinlikte konuşan Rus uzman Andrey Konoplyanik, ülkesinin Üçüncü Enerji Paketi’nden şikayet etmek yerine bu paketi kendi çıkarına kullanacağını söyledi.

Rusya’nın TAP’ta hissesi bulunmuyor. TAP’ın ortakları arasında BP, Norveç’ten Statoil, Azerbaycan’dan SOCAR, Belçika’dan Fluxys, İspanya’dan Enagas ve İsviçre merkezli Axpo yer alıyor.

‘Türk Akımı’ndan gelen doğalgazın daha da batıya taşınması için TAP’ın kullanılmasına ilişkin bir soruyu yanıtlayan Devlin, TAP anlaşmasında, Azerbaycan dışında bir tedarikçinin ortaya çıkması halinde projenin yüzde 50 kadar genişletilmesine dair bir madde bulunduğunu söyledi.

İlk aşamada TAP’ın kapasitesi yıllık on milyar metreküp kadar olacak. Bu kapasite 20 milyar metreküpe çıkarılabilecek. Rusya, Türk Akımı’nın kapasitesinin ise yıllık 63 milyar metreküp olacağını söylüyor.

Devlin, ‘Tedarikçinin kim olacağı önemli değil. Rus gazıymış, Libya gazıymış, Azeri gazıymış bize fark etmez. İç pazar bu şekilde işliyor. Rusya, veya Gazprom için koyduğumuz bazı kurallar söz konusu’ dedi.

Devlin, ‘Biz onların bu kuralları uygulamasını şart koşarken, onlar da aynı şekilde Avrupa Birliği’ndeki boru hatlarını kullanmakta serbestler. ‘TAP’ı kullanabilirler mi?’ sorusunun cevabı, hukuki ve siyasi açıdan, ‘evet’tir’ diye de ekledi.

Ancak diplomatlar, Rusya’nın Türk Akımı projesini tamamlamasının yıllar alacağını, aynı boru hattından Rus gazı gelene kadar TAP’tan gelen Azeri gazının müşteri bulma konusunda öncelik sahibi olacağını söyledi.