Çevresel Yasal Denetimlerin Önemi

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı personellerinin uzmanlaşmış bulundukları ilgili konularda (atık yönetimi, toprak ve yeraltı suyu kirliliği, hava kirliliğinin kontrolü vs.) faaliyete konu tesisleri habersiz denetleme yetkileri mevcuttur.

2872 sayılı Çevre Kanunu hükümlerine göre faaliyet sahipleri, faaliyetlerini Çevre Kanunu ve bu kanuna bağlı yönetmelik ve tebliğlere uygun yürüttüklerine dair bilgi ve belgeleri denetleme yetkisi bulunan Bakanlık personelleri ile paylaşmakla yükümlüdürler.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı personellerinin uzmanlaşmış bulundukları ilgili konularda (atık yönetimi, toprak ve yeraltı suyu kirliliği, hava kirliliğinin kontrolü vs.) faaliyete konu tesisleri habersiz denetleme yetkileri mevcuttur. Denetimler de faaliyet sahiplerinin, tabi oldukları mevzuat gerekliliklerini yerine getirmeleri ve mevzuatta belirtilen tüm belge ve bilgileri kendi bünyelerinde sunmaya hazır vaziyette saklamaları beklenir.

Denetimlerin Önemi

Faaliyet alanları yaşayan bir canlı misali sürekli değişkenlik ve gelişim gösterirler. Örneğin bir otomotiv firması üretim bandına yeni bir model için extra bir üretim hattı ekleyebilir ya da mevcutta kullanılan bir eski teknoloji ile çalışan ekipmanlarda revizyona gidebilir. Bu tür değişiklikler tümüyle bir tesisin yaşam döngüsünü değiştirebilir. Bu olumlu ya da çevre açısından yük getirecek bir değişim olabilir. Tesisinize bir üretim hattı eklediğiniz de tüm diğer bağlantılı hatlarda revizyona gidersiniz. Bir baca ya da kimyasal deponuza farklı kimyasallar, proses atıksuyunuzda artış hatta belki atık kodlarınıza yeni bir atık eklenebilir. 

Bu sebepler faaliyet sahiplerinin mevcutta sahip oldukları ÇED kararlarını, Çevre iznini, Endüstriyel atık yönetim planınında revizyonlara gidilmesini ve tekrar görüş alınmasını gerektirebilir.

Bu tarz değişiklikler, faaliyet sahiplerinin kontrolünün dışında bir de Bakanlık personelinin rastgele denetimlerle tespiti ile olası çevresel bir aksaklığın ivedilikle kontrol altına alınmasını sağlar. 

Her denetim elbette ki habersiz olmak zorunda değildir. Zaten denetim mantığı biz insanların tetikte olmasını sağlayan ve hata yapma olasılığımızı azaltan bir yöntemdir. 

Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri her yıl tüm illerde yılın başında yayınladıkları tesisleri yıl sonuna kadar fiziksel olarak denetleyeceklerini açıklarlar. Zaman belli olmasa dahi ilgili tesisler genel çevre mevzuatı açısından denetlenirler. 

Haberli denetimlerin dışında bir de faaliyet sahiplerinin ilgili başvurularına müteakip denetlemeler söz konusudur. Bu denetimler habersiz olur ve sizin başvurunuzun yeterliliğini ve tesisinizin ilgili başvuruya uygun hareket edip etmediğini tespit etmek amacıyla gerçekleştirilir. 

2020 yılı sonuna kadar Sıfır atık bilgi sistemine dahil olması gereken işletmeler 12 Temmuz 2019 tarih 30829 sayılı resmi gazetede yayımlanan Sıfır Atık Yönetmeliği’nde yayımlanmıştır. Bu işletmeler arasında Akaryakıt istasyonları da mevcuttur. Başvurusunu 2020 yılı aralık ayının sonuna kadar tamamlayan ve mevzuatta belirtilen gereklilikleri yerine getiren işletmelerin denetimleri 2021 yılı itibariyle bir çok İl Müdürlüğü tarafından başlatılmıştır.

İl Müdürlüğü personellerinin dikkat ettiği noktalar ise; 

- Tehlikesiz atık alanlarının ilgili (kağıt, plastik, cam, metal) atıkların ayrı ve karışmamış olarak toplanması

- İlgili atıkların, Çevre ve Şehircilik İl Müd. tarafında atık alım lisansına sahip firmalara teslim edilmesi

- Teslim edilen atıklara ait makbuz/tutanakların saklanması

- Başvuru esnasında sunulan evrakların erişilebilir bir dosyada saklanması

- Sıfır atık kumbarası dışında tehlikesiz atıkların geçici olarak bekletileceği alanların ilgili yönetmelikte belirtilen koşullara uygun olması

- Tehlikeli atıkların tehlikesiz atıklara karışmış olmaması

İlgili denetimler esnasında burada belirtilen esasların haricinde Sıfır atık sistemine tabi olan işletmelerin Endüstriyel Atık Yönetim Planı (EAYP) hazırlamasının gerekliliği belirtilmiş ve denetimler esnasında ilgili belgenin varlığı da kontrol edilmektedir.

Bu kapsamda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın biz atık üreticilerinden talebi atıkların doğru şekilde geri kazanım/bertaraf edilene kadar ki süreçte ilgili firmalara destek olmamız.

Nasıl yaşam alanlarımızı tertemiz tutuyorsak sokaklar da bizim yaşam alanlarımız ve atıkları atmadan önce atık kutusuna bir kaç saniye bakarak belki de bir ağacın kesimine engel olabiliriz.