Cezayir, enerjide İspanya'ya sırtını dönerek İtalya'yı mı tercih ediyor?

 Cezayir makamları, Batı Sahra meselesindeki duruşunu Fas lehine değiştiren İspanya'ya bir süredir mesafeli yaklaşırken, son haftalarda yönünü doğal gaz tedarikini artırma anlaşmasıyla ekonomik ilişkilerini güçlendirdiği İtalya'ya çevirdi.

İtalya ve İspanya, dünyada Cezayir'in en önemli ekonomik ortakları olarak öne çıkıyor. Nitekim Cezayir, ülke çöllerinden geçerek Avrupa'ya uzanan boru hatları üzerinden gaz ihracatı için her iki ülkeyle de ciddi anlaşmalara sahip.

Cezayir aynı zamanda her yıl hem İspanya'dan hem de İtalya'dan milyarlarca dolarlık ithalat gerçekleştiriyor. Cezayir'in her iki ülkeden ithal ettiği kalemler arasında sanayi ürünlerinin yanı sıra mermer ve porselen öne çıkıyor.

 Madrid'in Batı Sahra konusunda Fas'tan yana tutum sergilemesi, İspanya'nın doğal gazda ana tedarikçisi olan Cezayir'i rahatsız etti.

Cezayir ile iki Avrupa ülkesi arasındaki ilişkilerde yeni dönem

11 Nisan'da İtalya Başbakanı Mario Draghi ve Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun'un katıldığı bir törenle iki ülke arasında bir doğal gaz anlaşması imzalandı.

Cezayir ile İtalya arasındaki enerji anlaşması, 2022-2023 yıllarında Sonatrach ve ENI şirketlerinin gaz fiyatlarını küresel piyasaya göre gözden geçirmelerini içeriyor.

İtalyan enerji firması ENI'den yapılan açıklamada, söz konusu anlaşmayla Cezayir'den İtalya'ya doğal gaz taşıyan Transmed boru hattının kapasitesinden yararlanılarak, 2023-2024'te doğal gaz sevkiyatının yılda 9 milyar metreküpe kadar kademeli olarak artırılacağı belirtildi.

İtalya Başbakanı Draghi, Cezayir'deki temasları sırasında, iki ülke arasındaki iş birliğini sadece enerji alanında değil diğer sektörlerde de geliştirmek istediklerini söyledi.

Ülkesinin yenilenebilir enerji ve yeşil hidrojen başta olmak üzere Cezayir'de farklı sektörlerde çeşitli yatırımlar yapmayı planladığını kaydeden Draghi, ayrıca Cezayir ile konteyner ve gemi sanayisinin yanı sıra buğday üretimini artırma ve gıda sanayisinde de yatırımların olabileceğinin altını çizdi.

Cezayir'i ülkesinin "Afrika kıtasındaki en büyük ekonomik ortağı" olarak nitelendiren İtalyan Başbakan, bu kapsamda 18-19 Temmuz'da yine Cezayir'de hükümetler arası bir zirve için bir araya geleceklerini bildirdi.

Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun'un, söz konusu zirve öncesi önümüzdeki ay İtalya'da temaslarda bulunması bekleniyor.

İtalya, doğal gaz ithalatı için Cezayir ile yeni anlaşmalar imzaladı.

İspanya-Cezayir ilişkilerinde gerginlik

İtalya ile siyasi ve ekonomik yakınlık içine giren Cezayir, diğer taraftan yine gaz tedarik ettiği önemli ülkelerden İspanya'yla ise gerginlik yaşıyor.

İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, 18 Mart'ta Fas Kralı 6. Muhammed'e gönderdiği mektupta, ülkesinin Batı Sahra sorununun çözümü ile ilgili Rabat'ın ortaya koyduğu planı "en ciddi girişim" olarak değerlendirdiğini belirtti.

Sanchez'in Batı Sahra sorununun çözümüyle ilgili Fas'ın ortaya koyduğu planı desteklemesi üzerine Cezayir, 19 Mart'ta Madrid'deki Büyükelçisi Musa Said'i istişare için ülkeye geri çağırdı.

Cezayir Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, "İspanyol yüksek makamlarından Batı Sahra konusunda gelen son açıklamalardan dolayı şaşkınlık duyuyoruz." ifadeleri kullanıldı.

Batı Sahra sorununda, 47 yıldır sürdürdüğü tarafsızlık politikasına son veren İspanya, Fas'ın bu bölge için istediği "genişletilmiş özerklik" önerisine destek veren bir politikayla Fas ile ilişkilerini düzeltse de bu kez Cezayir ile sorunlar yaşamaya başladı.

 Gözlemciler ise bölgenin eski sömürgecisi olan İspanya'nın attığı bu adımı, "tarihi bir dönüşüm" olarak nitelendiriyor.

Cezayir'den İspanya'ya gaz tedariki garantisi

Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun, 23 Nisan'da yerel medyaya yaptığı açıklamada, Batı Sahra konusunda iki ülke arasında yaşanan anlaşmazlığa rağmen, şartlar ne olursa olsun İspanya'ya gaz tedarik etmekten hiçbir şekilde vazgeçmeyeceklerini, bu konuda Madrid yönetimine güvence verdiklerini söyledi.

Tebbun ayrıca, bölgenin eski sömürge gücü olduğu göz önüne alınarak, İspanya'nın Batı Sahra'daki tarihsel sorumluluğunun hala devam ettiğini unutmaması gerektiğini belirtti.

Cezayir'de devlet enerji şirketi Sonatrach'ın Yönetim Kurulu Başkanı Tevfik Hakkar, nisan ayı başında yaptığı açıklamada, Cezayir'in İspanya ile imzaladığı anlaşmalardaki gaz fiyatlarını gözden geçirmeyi düşündüğünü söylemişti.

İspanya, doğal gaz ihtiyacının yüzde 43'ünü Cezayir'den karşılıyor

Cezayir, iki ülkeyi doğrudan Akdeniz üzerinden birbirine bağlayan ve yıllık 8 milyar metreküp kapasiteli "Medgaz" boru hattıyla İspanya'ya doğal gaz sağlıyor.

İtalya'nın ardından Cezayir'den en fazla gaz alan ikinci ülke olan İspanya, toplam doğal gaz ihtiyacının yüzde 43'ünü bu ülkeden karşılıyor.

İspanya, Cezayir'den petrol alımında ise Fransa, İngiltere, Hollanda ve Belçika'dan sonra 5. sırada bulunuyor. Halihazırda boru hattının yıllık kapasitesinin 10,6 milyar metreküpe çıkarılmasına yönelik genişletme çalışmaları sürüyor.

Cezayir, İspanya'ya karşı ekonomi kartını kullanabilir

Cezayir Üniversitesi Uluslararası İlişkiler ve Siyasal Bilimler Bölümü Öğretim Görevlisi Hüseyin Bukara, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Cezayir'in İspanya'ya "ülkenin ekonomi diplomasisinin, kamu diplomasisinden ayrılamayacağı" mantığıyla tepki verdiğini belirtti.

Bukara, aralarında İtalya'nın da bulunduğu Avrupa ülkelerinin, Rusya-Ukrayna savaşının yarattığı mevcut ortamda, Cezayir ile başta enerji olmak üzere ekonomik ilişkilerini ilerletmeye çalıştığını ifade etti.

İspanya-Cezayir ilişkilerinde gelecek merhalede soğukluk yaşanacağı değerlendirmesinde bulunan Bukara, şunları kaydetti:

"İspanya, Rusya-Ukrayna savaşı ve mevcut şartlar altında enerji açısından büyük bir baskı altında. Bu nedenle Cezayir'in, İspanya'nın siyasi tutumunu etkilemek için ekonomi faktörünü kullanabileceğini düşünüyorum."