Bakan Bayraktar: Türkiye, nadir toprak elementi üretebilen 5 ülkeden biri olacak

Bakan Bayraktar, Eskişehir'deki maden işletmesinde endüstriyel tesise geçilmesiyle birlikte Türkiye'nin nadir toprak elementi (NTE) üretebilen 5 ülkeden biri olacağını ve dünyada önemli bir tedarikçi konumuna geleceğini bildirdi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Eskişehir Beylikova Florit, Barit ve Nadir Toprak Elementleri İşletme Tesisi'nde incelemelerde bulundu.

NTE rezerv sahasını gezerek arama çalışmaları kapsamında açılmış galeriye giren ve NTE cevherini inceleyen Bayraktar'a ziyaretinde Eti Maden Genel Müdürü Yalçın Aydın da eşlik etti.

 Bayraktar, yüksek teknolojili ürünlerin stratejik ham maddesi olan NTE'nin çıkarıldığı tesisi ziyaret etti, pilot tesiste yürütülen proses geliştirme çalışmalarını yerinde gözlemledi ve yapılan çalışmalar hakkında ilgililerden bilgi aldı.

Tesisteki incelemelerinin ardından değerlendirmede bulunan Bakan Bayraktar Türkiye'nin madenler konusunda çok iddialı hedefleri bulunduğunu belirterek, "Türkiye'nin madenlerde net ihracatçı olması gibi Cumhurbaşkanımızın koyduğu bir hedefle yürüyoruz. Bu hedef doğrultusunda madenciliğimizi katma değerli madencilik olarak geliştirmek istiyoruz. Burada içinde bulunduğumuz tesis de bunun çok çarpıcı bir örneği." diye konuştu.

 Bayraktar, NTE'nin dünyada gelişen yeni teknolojiler, batarya teknolojileri, yenilenebilir enerji teknolojileri ve esası itibarıyla enerji dönüşümünün olmazsa olmazlarından biri olduğunu ve bu yüzden adının kritik madenler olarak adlandırıldığını kaydetti.

 Hedef yüksek kapasiteye ulaşmak

Dubai'de düzenlenen COP28 Zirvesi'nde dünyada başarılı bir enerji dönüşümünün, iklim değişikliği ile mücadele için mutlaka kritik madenlerle desteklenmesi gerektiğinin vurgulandığını anımsatan Bayraktar, şöyle konuştu:

"Bu çerçevede biz de uzun yıllara dayanan araştırmalarımızın neticesinde Eskişehir Beylikova’da, şu anda içinde bulunduğumuz tesis ve etrafındaki sahalarda dünyanın tek yatakta en büyük ikinci rezervini keşfetmiş durumdayız. Eskişehir'deki maden işletmesi elektrikli araçlar ve yenilenebilir enerji teknolojileri konusunda Türkiye'yi çok önemli bir noktaya taşıyacak. Endüstriyel tesise geçilmesiyle birlikte Türkiye NTE üretebilen 5 ülkeden biri olacak ve dünyada önemli bir tedarikçi konumuna gelecek. Burada yaklaşık 690 milyon tonluk bir cevher var. Biz bu kaynağın işletilmesi ile alakalı ilk etapta bir pilot tesis kurduk ve geçtiğimiz nisanda Sayın Cumhurbaşkanımız buranın açılışını yapmıştı. İlk etapta 1200 tonluk bir cevher işleyeceğiz. Bu tesisten aldığımız neticeler sonucunda da yılda 570 bin tonluk cevheri işleyecek ve yaklaşık yılda 10 bin tonluk nadir toprak oksidi üretecek endüstriyel tesisi kurmayla alakalı çalışmalarımıza devam ediyoruz."

 Bayraktar, bu tesis ve buradaki çalışmaların oldukça önemli olduğuna işaret ederek, burada ciddi bir AR-GE çalışmasının yürütüldüğünü ve artık ürün almaya başladıklarını ifade etti.

Tesisin endüstriyel baza ve yüksek miktarlarda kapasiteye ulaştırılmasının hedeflendiğini belirten Bayraktar, "Bu bize birçok alanda, yeni gelişen teknolojilerde önemli bir avantaj ve diğer ülkelerin önüne geçilebilecek proses olacak bir çalışma. İnşallah bunu önümüzdeki yıllarda ve en kısa sürede hayata geçirmek için çalışmalarımıza devam ediyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

 Nadir toprak elementleri

NTE kimyasal elementlerin sınıflandırılması için geliştirilen periyodik tabloda, atom numaraları 57'den 71'e kadar olan ve kimyasal olarak benzer özellikler gösteren 15 element (Lantanyum, Seryum, Praseodimiyum, Neodimiyum, Prometiyum, Europiyum, Samariyum, Gadoliniyum, Tulyum, Terbiyum, Disprosiyum, Holmiyum, Erbiyum, Yitriyum, Lutetiyum) ile İtriyum ve Skandiyum'dan oluşuyor.

Kimyasal özelliklerinin benzerliği nedeniyle bir arada olma eğilimi gösteren bu elementler, doğada yüksek konsantrasyonlarda bulunmamaları nedeniyle NTE olarak adlandırılıyor.

Topraktan çıkarıldıktan sonra rafine edilen NTE'ler, yenilenebilir enerji teknolojilerinden akıllı füzelere, uydu haberleşmesinden yakıt hücrelerine, elektrikli otomobillerden enerji depolama sistemlerine kadar birçok stratejik alanda kullanılıyor.

NTE alanında kaynak ve üretim açısından Çin ilk sırada geliyor. Onu ABD izliyor. Uzun süredir NTE'ler ile ilgili çalışmalar yürüten Türkiye, 2022 yılında Eskişehir Beylikova'da dünyanın en büyük ikinci NTE rezervini keşfetti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan nisanda pilot tesisin açılışını gerçekleştirdi. Endüstriyel tesis için de çalışmalar devam ediyor.