Bakan Bayraktar: “Maden ihracatımız 6 milyar doları aşacak”

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, "Geçen yıl 6 milyar dolar maden ihracatı gerçekleştirdik. Bu yıl 11 ayda ulaştığımız 5,1 milyar dolar seviyesinin yıl sonunda 6 milyar doların üzerine çıkacağına inanıyorum." dedi.

Bayraktar, Türkiye Madencilik Derneğinin (TMD) 4 Aralık Dünya Madenciler Günü kapsamında düzenlediği Sorumlu Madencilik Zirvesi 2025'teki konuşmasında, dünyadaki 90 çeşit madenin 70'inin Türkiye'de mevcut olduğunu söyledi.

Türkiye'nin maden zenginliği ve maden çeşitliliği açısından oldukça büyük potansiyele sahip olduğunu dile getiren Bayraktar, "Endüstriyel ham madde rezervlerinin yüzde 2,2'si, metalik mineral rezervlerinin binde 4'ü, kömür rezervlerinin yüzde 1'i, jeotermal potansiyelin binde 8'i Türkiye'de. Bor, soda külü, alçı taşı ve kromda dünyada ilk 5'te yer alıyoruz." ifadesini kullandı.

Bayraktar, Türkiye'nin maden çeşitliliğinde dünyada 7. sırada olduğunu ve 2024 itibarıyla sektörün 363 milyar liralık ekonomik büyüklüğe ulaştığını söyledi.

Madencilik sektörü ile 141 bin doğrudan istihdama ulaşıldığına dikkati çeken Bayraktar, şöyle devam etti:

"Geçen yıl 6 milyar dolar maden ihracatı gerçekleştirdik. Bu yıl 11 ayda ulaştığımız 5,1 milyar dolar seviyesinin yıl sonunda 6 milyar doların üzerine çıkacağına inanıyorum. Madencilikte 2002'de Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) payı binde 6'larda iken hedefimiz bu oranı yüzde 5 seviyesine yükseltmek. İş sağlığı ve güvenliğinden taviz vermeden, çevreye rağmen değil çevreyle uyumlu bir biçimde, ham madde olarak değil katma değerli hale getirerek ara ürün ve uç ürüne dönüştürmek istiyoruz."

 "23,7 milyon ağaç dikilmesini sağladık"

Madencilikte, arama faaliyetlerinden üretime kadar her aşamada güncel teknolojileri ve inovatif çözümleri kullandıklarını ifade eden Bayraktar, "2024'te aylık ortalama 774 madencilik denetimi yapıyorduk. 2025'te bu sayıyı 806'ya yükselttik. Yoğunlaşan denetimlerimiz sonucunda 2025'in 10 ayında 1323 firmaya idari para cezası uyguladık. Toplam 2 bin 43 faaliyet durdurma tedbiri aldık. Bugüne kadar rehabilite edilen 13 bin hektarlık sahada, 23,7 milyon ağaç dikilmesini sağladık." diye konuştu.

Eti Maden ve MTA'nın 90. yıl dönümü

Bayraktar, 90. kuruluş yıl dönümleri dolayısıyla Eti Maden ile Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğünü tebrik ederek, "İhracat şampiyonumuz Eti Maden, bor madeninde geçtiğimiz yıl 2 milyon 500 bin ton satışla 1 milyar 322 milyon dolarlık gelir elde ederek tüm zamanların rekorunu kırdı. Eskişehir Kırka'da kurulan pilot tesisle lityum karbonat üretiminde ilk ürünü elde ettik. Kırka'da yıllık 600 ton kapasiteli endüstriyel tesisin kurulumuna yönelik çalışıyoruz." dedi.

Eskişehir Beylikova'da NTE sahasında ilk çalışmalar yapıldı

MTA'nın, Eskişehir-Beylikova'daki nadir toprak elementleri (NTE) sahasında ilk çalışmaları gerçekleştirdiğini ve sahanın Eti Maden'e devriyle arama faaliyetlerinin yoğunlaştırıldığını belirterek şunları söyledi:

"125 bin metrenin üzerinde sondaj gerçekleştirdik. 694 milyon tonla dünyada tek sahada en büyük ikinci NTE kaynağını tespit ettik. İkinci faz olan endüstriyel tesisin kurulması çalışmalarına da devam ediyoruz. Hedefimiz, 2026'da endüstriyel tesisin temelini atmak, 2 yıl içinde de bu tesisi hayata geçirmek. Saflaştırma oranını yüzde 92-93'ten daha yukarılara taşıyacak teknolojiyi daha hızlı bir şekilde alabilmek için farklı ülkelerle görüşmelerimiz devam ediyor. Bu sahayı devlet eliyle işleteceğiz. NTE'yi milli menfaatlerimize en uygun şekilde ülkemizin ekonomisine katmayı hedefliyoruz."

"Madencilikte dışa bağımlılığı bitirmeyi hedefliyoruz"

Bakan Bayraktar, "Türkiye Kritik ve Stratejik Madenler Raporu"nu yayımladıklarını anımsatarak, "Kritik ve stratejik önemi olan toplam 37 maden türünü belirledik. Türkiye'nin stratejik ve kritik madenlerini ilk kez hukuki güvenceye kavuşturduk. Kritik Madenler Strateji Belgesi'ni kısa bir süre içinde kamuoyu ile paylaşacağız." diye konuştu.

"Öngörülebilir İzin Sistemi" ile yatırımcılara devlet güvencesi verdiklerini dile getiren Bayraktar, "Yatırımcı sahaya girip yıllarca emek, para harcadıktan sonra 'Burada sondaj veya madencilik yapılamaz.' denmeyecek. O dönem artık sona erdi. Stratejik ve kritik madenler için acele kamulaştırma yetkisi kullanılacak. Kanunla Cumhurbaşkanı'mıza ulusal maden stoklarını belirleme yetkisi verildi. Türkiye artık sadece maden çıkaran değil madenini stratejik değerine göre yöneten bir ülke haline gelecek. Madencilikte maden bulunmayan 82 bin sahayı sistemden çıkardık." ifadesini kullandı.

Yeni hedef, İstanbul Finans Merkezinde Maden Borsası'nı hayata geçirmek

İstanbul Finans Merkezi'nde maden borsasını hayata geçirmeyi hedeflediklerini belirten Bayraktar, "EPİAŞ bu konuda Sermaye Piyasası Kuruluna başvurusunu yaptı. Kurulun en kısa sürede bu konuda gerekli izni vermesini bekliyoruz." dedi.

Bakan Bayraktar, cari açığı düşürmek için altın ithalatının azaltıIması gerektiğini vurgulayarak şunları kaydetti:

"Şu anda 30-40 tonları bulan yıllık üretimimizi 100 tonlara çıkarmamız ve yerin altındaki bu değeri ekonomimize kazandırmamız lazım. Afrika Nijer'deki altın sahasında faaliyetlerimizin ilk fazını tamamladık. Türkiye dışında altın üretimine Nijer'de başlayacağız. Özbekistan'da da altın başta olmak üzere farklı maden türlerine yönelik arama faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Pakistan, Azerbaycan, Fas, Kırgızistan, Libya ve Suriye'de madencilik alanındaki faaliyetlerimizi somut projelere dönüştürme çalışmalarımıza devam ediyoruz."