Sıfır Atık (Zero Waste)

Atıkların doğru yönetilmesiyle birçok sektörde hammadde ihtiyacına çözüm olacağı, enerji üretiminde ülke ekonomisine fayda sağlayacağı yıllar önce öngörülmüş ve birçok ülke tarafından günümüz teknolojileriyle uygulanmaya başlanmıştır.

Sıfır Atık kavramı geçtiğimiz yılın Temmuz ayında T.C Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın kendi bünyesinde uygulamaya başlaması ve Sıfır Atık Yönetmeliği’nin Çevre Mevzuatına dahil olmasıyla hayatımıza girdi. Avrupa’da 2018 yılında “Waste no more” sloganıyla İsrafı önlemek ve geri dönüşümü artırmak için yeni Atık yasasını onaylamıştır.

Gerek teknolojinin gelişmesiyle gerekse tek kullanımlık malzemelere olan ihtiyacın artmasıyla atık oluşumu önlenemez şekilde artmıştır. Geçtiğimiz yıl 7. Kıta (yüzölçümünü 5 Türkiye büyüklüğünde) olarak adlandırılan ve plastik atıkların oluşturduğu bir adanın Pasifik okyanusundaki görüntüleri ekranlara yansıdı.
 

Atıkların doğru yönetilmesiyle birçok sektörde hammadde ihtiyacına çözüm olacağı, enerji üretiminde ülke ekonomisine fayda sağlayacağı yıllar önce öngörülmüş ve birçok ülke tarafından günümüz teknolojileriyle uygulanmaya başlanmıştır. Atıkları yönetmenin ilk aşaması atığı kaynağında ayrıştırmaya ve doğru atık tesisine transfer etmekle mümkündür.
NOT: Atık Yönetim Yönetmeliğine göre 2019 yılı Atık beyanı süresi Mart ayı sonunda dolmaktadır.

Türkiye Mevzuatına göre;

Sıfır Atık Yönetmeliği, Sıfır Atık Yönetim Sisteminin oluşturulmasına  yönelik uygulama takvimi belirlemiştir. Öncelikli olarak Kamu kurumları ve Belediyelerin geçmesi planlanan yönetim sistemine aşamalı olarak tüm Organize Sanayi Bölgeleri, Havalimanları, AVM’ler, Eğitim Kurumları, Akaryakıt İstasyonları, Sağlık kuruluşları ve İş Merkezlerinin geçmesi planlanmıştır. Yönetmeliğin Akaryakıt İstasyonları için belirttiği son tarih 31 Aralık 2020’dir.

Diğer tesis ve kurumlar için kapasiteye göre belirlenen tarihler aşamalı olarak 31 Aralık 2020, 2021 ve 2022’dir.
Sıfır Atık Yönetim Sistemini kuran tesisler ve kurumlar Komisyon üyelerinde yerinde incelenir ve puanlamalar sonucunda Gümüş, Altın veya Platin sıfır atık belgesi almaya hak kazanır.  

Avrupa’daki durum;

Avrupa'da şu anda yılda 6 ton atık haline gelen 16 ton malzeme kullanılıyor. 2010 yılında AB'deki toplam atık üretimi 2,5 milyar tonu buldu. Bu atıkların % 36’sı geri dönüştürülmüş geri kalanı ise düzenli depolanmış veya yakılmıştır. Yani 2,5 milyar ton atığın yaklaşık 600 milyon tonu geri dönüştürülmüş veya yeniden kullanılmıştır.

4 Temmuz 2018’de yürürlüğe giren yeni Atık Yasası ile birlikte AB, Atık yönetimini iyileştirmek için üye ülkelere 24 ay süre tanımıştır.

AB ülkelerinin artık belediye atıklarının en az% 55'ini 2025 yılına kadar,% 60'ı 2030'a kadar ve % 65'ini 2035'e kadar geri dönüştürmesi istenecektir.