E-atık dönüşümü “hurdacılarla” yapılmalı

Türkiye’de bir ilk olan İstanbul Elektrikli ve Elektronik Atık Zirvesi, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın destekleriyle başladı.
Hewlett-Packard Türkiye ve Ortadoğu Çevre Yöneticisi Hande Baloğlu:“E-atık geri dönüşümüyle ilgili her ülkenin sosyoekonomik durumuna uygun mevzuat hazırlanmalı. Copy-paste mevzuatlarla doğru dönüşüm sağlanamaz”“Ülkemizde bir ‘hurdacı gerçeği’ var. Bu gerçek göz önünde bulundurularake-atık dönüşümüyle ilgili yeni bir sistem hayata geçirilmesi gerekiyor”

 

Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SÜT-D) ve Enerji Verimliliği Derneği (ENVER) tarafından Türkiye’de bir ilke imza atıldı. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın desteklediği İstanbul Elektrikli ve Elektronik Atık Zirvesi (EEWS) başladı.
Zirve Başkanı, İTÜ Öğretim Üyesi ve SÜT-D Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu, 2 gün sürecek zirveyle Türkiye’de bir ilki hayata geçirerek, “ulusal servet” elektrikli ve elektronik atıkların geri dönüşümüyle ilgili sektör ilgililerinin bir araya geldiğini belirtti.
Zirveyi geleneksel hale getirmek istediklerini bildiren Karaosmanoğlu, “Elektrikli ve elektronik atık konusunda mevzuatını hazırlayan Türkiye’de henüz az sayıda tesiste geri kazanım yapılsa da artan bir yatırım ilgisi mevcut. Nüfusu hızla artan, endüstrisi gelişen Türkiye’de elektrikli ve elektronik atık konusu her yönü ile bilinmeli, toplumda ve üreticilerde farkındalık yaratılması gerektiğine inanıyoruz. Bu amaçla düzenlediğimiz zirvede konunun tüm paydaşlarını bir araya getirdik. E-atıkların geri dönüşümleriyle ilgili çok sayıda sektör temsilcisini zirvede buluşturarak, farkındalık yaratmayı hedefliyoruz” dedi.

“Copy-paste mevzuatlara hayır”

“Dünyada E-Atık Yönetimi İyi Uygulamaları” oturumunda konuşan Hewlett-Packard Türkiye ve Ortadoğu Çevre Yöneticisi Hande Baloğlu, HP olarak dünyada ve Türkiye özelinde e-atık konusunda yaptıkları çalışmaları paylaştı.
Dünyada bu işin daha çok Avrupa Birliği standartları çerçevesinde yürütüldüğünü kaydeden Baloğlu, “Gelişen dünyada daha farklı dinamikler olduğunu, her ülke için aynı mevzuat uygulanamaz. E-atık geri dönüşümüyle ilgili her ülkenin sosyoekonomik durumuna uygun mevzuat hazırlanmalı. Copy-paste mevzuatlarla doğru dönüşüm sağlanamaz” dedi.
Baloğlu, Türkiye’deki “hurdacı gerçeği”nin e-atık geri dönüşümünde atlanmaması gereken bir adım olduğunu ifade ederek, şunları söyledi:
“Ülkemizde kullanılmayan elektrikli ve elektronik ürünler, çok düşük fiyatlarla hurdacılara satılır. Bu yüzden e-atık geri dönüşümüne hurdacıları da katacak bir sistem hayata geçirilmesi gerekiyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı gibi ilgili kurumların da hayata geçirilecek sistemi kontrol etmesi ile Türkiye’de e-atık geri dönüşümü ciddi seviyelere çıkar. E-atık konusundaki bilinçlendirme de yine kurumlara düşüyor. Örneğin her belediyenin kendi halkını koordine edip, bilgilendirmesi gerekiyor. Üretici de ürününü sattığı mağaza, tekno marketlerde alıcıya e-atıklar konusunda yol göstermeli.”

E-atık geri dönüşümü bakanlıkların da gündeminde

Bilim, Sanayii ve Teknoloji Bakanlığı Uzman yardımcısı Betül Konaklı ise ulusal geri dönüşüm ve strateji programını katılımcılarla paylaştı.
E-atıklar için yaklaşık 68 belediyeden gelen projeler doğrultusunda e-atıkların dönüştürülmesi için bir analiz hazırlandığını ifade eden Konaklı, “Analiz kapsamında e-atıkların biriktirilmediği, bu konuda yeterli yaygın alanın olmadığı, standardizasyon çalışmalarının yetersizliği gibi konular yer alıyor. Bakanlık olarak bu konuların çözümü için çalışmalar hayata geçiriyoruz.  E-atıkların ayrı bir şekilde toplanması projemizin gerçekleşen ilk hedefi. Kalkınma Bakanlığı’nın da konuyla ilgili yaptığı çalışmalarda standardizasyon çalışmaları, lisanslı firmalara yönelik çalışmalar, atıkların geri dönüşümü için gerekli alt yapı oluşumu finansal destek ve denetim mekanizmaları konusunda maddeler yer almakta. Aynı zamanda Milli Eğitim Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da ilkokul ve okul öncesi çocuklarda ev ödevleri vererek e-atık bilincinin yerleşmesine yönelik çalışmalar yapıyor” dedi.
E-atıkları önleme, azaltma, tekrar kullanım, geri dönüşüm ve bertaraf gibi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın da çalışmaları olduğunu ifade eden bakanlık Özel Atık Yönetim Şube Müdürü Gökhan Şentürk, eski olarak görülen elektronik eşyaların atık olarak görülmeden önce kullanılabilirliğinin kontrol edilmesinin çok önemli olduğunu bildirdi.