Çift cidar tank ve boru uygulamalarında cidar arası kaçak kontrol sistemleri

 Çift cidarlı uygulamalar Tek cidar sistemlere göre daha dayanıklı ve güvenli yapıların kurulmasına olanak sağladığı gibi geliştirilen kaçak kontrol sistemleri ile kesintisiz test ve izlenebilir yapıların oluşturulması sağlamaktadır.

Dünyada son 50 yıla bakıldığında kimyasal özellikle de akaryakıt kullanımının hızla artması ile birlikte depolandığı ve borular ile sevk edildiği lokasyon sayılarında çok ciddi artışlar olmuştur. Endüstriyel tesisler, konutlarda ısınma amaçlı kullanım, akaryakıt istasyonları vb. birçok nokta da kimyasal ve akaryakıt depolama söz konusudur. Sürekli artmakta olan kullanım, sistemlerde oluşabilecek sızıntılar sonucunda meydana gelecek olan toprak ve yeraltı suları kirliliği riskini de arttırdığından kurulan sistemlerin emniyetli ve izlenebilir olmasını gerektirmektedir.  Çift cidarlı uygulamalar Tek cidar sistemlere göre daha dayanıklı ve güvenli yapıların kurulmasına olanak sağladığı gibi geliştirilen kaçak kontrol sistemleri ile kesintisiz test ve izlenebilir yapıların oluşturulması sağlamaktadır.

Ülkemizde de 2000’li yılların başında uygulama alanı genişleyen Çift cidarlı tank kullanımı 2012 yılından itibaren zorunlu hale gelmiştir. Birçok akaryakıt dağıtım şirketi şartnamelerinde çift cidarlı tanklar ile birlikte çift cidar boru sistemlerini de zorunlu tutmaktadır. 

Çift cidar tank kullanımının zorunlu olmasından itibaren tanklarda cidar kontrol sistemi bulunması yürürlükte bulunan TS 12820 4.2.1.1 de zorunlu olup, taslak çalışması yayınlanan yeni TS 12820 de yine madde 4.2.2.1 içerisinde uygulanması gereken zorunlu yöntemlerden birisi olarak gösterilmektedir.   

Tora olarak Çift Cidarlı sistemlerin kaçak kontrolü konusunda dünyanın önde gelen üreticilerinden Gardner Denver firması tarafından üretilen Thomas Markası ile çözümler sunmaktayız.

Thomas, farklı tiplerde pompa üreten dünyanın en büyük firmalarından biridir ve Çift Cidar uygulamalarda kaçak algılama sistemleri konusunda 50 yıllık bir tecrübeye sahiptir.  Dünya üzerinde halihazırda kurulu 1 milyona yakın kaçak kontrol sistemi uygulaması mevcuttur.  Evlerde bulunan merkezi ısıtma sistemi tanklarından Akaryakıt istasyonlarına, Endüstriyel tesislerden terminallere kadar kimyasal depolama ve iletiminin gerçekleştirildiği birçok farklı alanda uygulanmaktadır. Tüm sistemler basınçlı ya da vakum çalışma prensibine göre EN13160-2 Class 1 standardına uygun dizayn edilmiştir.

Ülkemizde üretilen Çift cidarlı Tanklar büyük oranda Class 1 olarak ifade edilen ve cidar arasına basınç ya da vakum uygulamak koşulu ile test edilebilen tiptedir. En13160-2 standardına uygun şekilde üretilen Thomas marka Cidar Kontrol sistemleri ile bu tanklarda kaçak kontrolü yapmak mümkündür.

Uygulama ve çalışma prensiplerinden kısaca bahsetmek gerekir ise;

Yandaki şekilde basınçlı tip ( Thomas D9 ) Kaçak kontrol sistemi uygulaması görülmektedir. Şekilden de anlaşılacağı üzere Sistem Elektronik bir paneli aracılığı ile kaçak kontrolünü yapmaktadır.   Kontrol paneli emiş yaptığı havayı kurutucu bir filtreden geçirerek tesis edilen uygun basınç hortumları ile tank cidar boşluğuna basmakta (basınç hattı) ve aynı şekilde uygun basınç hortumu ile cidar arasında oluşan basınç tekrar panele bağlanarak (ölçüm hattı) sürekli ölçülebilir bir yapı oluşturulmaktadır. Cidar arasına uygulanan basınç operasyonel değeri 450 mbar olup sürekli ölçülen bu basınç değeri 375 mbar altına düşmesi durumunda kontrol paneli sesli ve görsel olarak alarm üretecek ve kullanıcıları uyaracaktır.

 Basınçlı Tip sistemlerin en büyük avantajı oldukça ekonomik bir çözümdür. Tank kapasitesi ile orantılı olmakla birlikte 6 adet tanka kadar tek bir kontrol paneli ile kaçak kontrolü sağlamak mümkündür. Bu da tank başına birim maliyeti oldukça düşürerek avantaj sağlamaktadır. Bunun yanında diğer avantajları;

• Aşırı basınç koruma sistemi

• Sesli ve Görsel Alarm

• Harici röle çıkışı 

• Kaçak durumunda cidar arası kuru kalır

• Hava Kurutucu filtre ile cidar arasında nemlenmeyi önler                           

Çalışma prensibini biraz daha açıklamak gerekir ise, cidar arasına uygulanan basınç miktarı tank içinde oluşabilecek maksimum hidrostatik basınçtan yüksektir. Tank cidarında sıvının alt noktası ya da üst noktası fark etmeksizin bir kaçak oluşması durumunda cidar arasındaki basınç düşecektir ve sonucunda sistem alarm oluşturacaktır.  Ayrıca cidar arasındaki basınç tank içindeki hidrostatik basınçtan yüksek olduğu için kaçak durumunda depolanan sıvının dışarı çıkması ve cidar arasına dolması engellenmiş olur. Cidar arasında oluşan çok küçük kaçaklar ya da sıcaklığa bağlı basınç değişimleri kontrol panelinde bulunan dahili pompa ile telafi edilir, oluşan büyük kaçaklarda ise cidar arası basınç yavaşça düşeceğinden panel üzerinde alarm aktif hale gelecektir. Şekilde görüldüğü üzere kullanılan bağlantı manifoltları ile tek bir paneli altı tanka kadar bağlamak mümkündür. Yaşanan basınç kaybı ve oluşan alarm sonrası hangi tankta sorun olduğunu anlamak için bağlantı manifoltu üzerinde bulunan vanalar yardımı ile tanklar tek tek kontrol edilerek problemli tank kısa sürede tespit edilebilecektir. Montajı ve devreye alması son derece kolay olan bu sistem sayesinde sonucu ciddi olabilecek birçok emniyet, çevre problemleri ve maddi kayıpların önüne kolayca geçmek mümkündür ve bunun için çok cüzi bir bütçe ayırmanız yeterlidir.